Thuế trực thu là gì? Đánh vào đâu và bao gồm những loại thuế nào?

Cập nhật vào 31/08/2023 | Hộ Chiếu Nhanh

Thuế trực thu là một trong những loại thuế quan trọng của các quốc gia trên thế giới. Đây là một loại thuế được đánh trực tiếp vào người tiêu dùng hoặc doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về thuế trực thu, cách đánh thuế và các loại thuế phổ biến.

Thuế trực thu là gì?

Thuế trực thu là một loại thuế đánh trực tiếp vào sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ khi chúng được sản xuất hoặc bán ra thị trường. Các doanh nghiệp sẽ phải tính toán chi phí thuế trực thu này vào giá thành sản phẩm để bán cho khách hàng.

Một điểm khác biệt giữa thuế trực thu và các loại thuế khác như thuế giá trị gia tăng (VAT) hay thuế nhập khẩu là thuế trực thu được đánh trực tiếp vào người tiêu dùng cuối cùng của sản phẩm hoặc dịch vụ. Tức là, người tiêu dùng sẽ phải chịu toàn bộ chi phí thuế trực thu này thông qua giá thành sản phẩm hoặc dịch vụ được bán ra.

Thuế trực thu đánh vào đâu?

Thuế trực thu có thể đánh vào nhiều mặt hàng và dịch vụ khác nhau, tùy thuộc vào chính sách của từng quốc gia. Tuy nhiên, các mặt hàng và dịch vụ sau đây thường là những đối tượng chính của thuế trực thu:

1. Thực phẩm và đồ uống

Thuế trực thu thường được đánh vào các loại thực phẩm và đồ uống, bao gồm rượu bia, nước ngọt, cà phê, trà, đồ ăn nhanh, kẹo, snack.

2. Xe hơi và xe máy

Thuế trực thu cũng thường được áp dụng đối với các loại xe hơi và xe máy.

3. Năng lượng

Nhiên liệu, điện và khí đốt cũng là các mặt hàng thường bị đánh thuế trực tiếp.

4. Dịch vụ

Các dịch vụ như thông tin, viễn thông, internet, du lịch và giải trí cũng là đối tượng của thuế trực thu.

Loại thế nào là hình thức trực thu?

Thuế trực thu có hai hình thức chính là thuế đơn giản và thuế tiên tiến.

1. Thuế đơn giản

Thuế trực thu đơn giản áp dụng một tỷ lệ cố định cho tất cả các sản phẩm và dịch vụ. Ví dụ, nếu thuế trực thu là 10%, mỗi sản phẩm được bán ra sẽ phải tính 10% chi phí thuế này vào giá thành.

2. Thuế tiên tiến

Thuế trực thu tiên tiến được áp dụng theo nguyên tắc “nặng nhất cho người giàu”. Tức là, thuế sẽ được tính dựa trên giá trị của sản phẩm hoặc dịch vụ. Những sản phẩm hoặc dịch vụ có giá trị cao hơn sẽ chịu mức thuế cao h ơn hơn so với những sản phẩm hoặc dịch vụ có giá trị thấp hơn.

Đặc điểm của thuế trực thu

Thuế trực thu có một số đặc điểm cơ bản sau:

1. Được đánh trực tiếp

Thuế trực thu được đánh trực tiếp vào sản phẩm hoặc dịch vụ, khi chúng được sản xuất hoặc bán ra thị trường.

2. Tăng giá thành sản phẩm

Do chi phí thuế trực thu tính vào giá thành sản phẩm, giá sản phẩm sẽ tăng lên và người tiêu dùng cuối cùng sẽ phải chịu toàn bộ chi phí này.

3. Thường áp dụng cho các sản phẩm/ dịch vụ xa xỉ

Những sản phẩm hoặc dịch vụ xa xỉ thường bị áp dụng thuế cao hơn so với những sản phẩm hoặc dịch vụ thường dùng hàng ngày.

Thuế trực thu bao gồm những loại thuế nào?

Dưới đây là một số loại thuế trực thu phổ biến:

1. Thuế tiêu thụ đặc biệt

Đây là loại thuế trực thu được áp dụng đối với các sản phẩm/lĩnh vực kinh doanh nhất định, ví dụ như thuế tiêu thụ đặc biệt đối với sản phẩm xăng dầu.

2. Thuế nhập khẩu

Các sản phẩm và dịch vụ nhập khẩu vào một quốc gia cũng thường phải chịu mức thuế trực thu nhất định.

3. Thuế môi trường

Thuế môi trường là loại thuế trực thu được áp dụng đối với các hoạt động kinh doanh gây ô nhiễm môi trường.

4. Thuế đường bộ

Thuế đường bộ là loại thuế trực thu được áp dụng đối với các phương tiện giao thông đường bộ, ví dụ như xe hơi, xe tải.

Ví dụ về thuế trực thu

Một ví dụ về thuế trực thu trong cuộc sống hàng ngày là việc mua xăng dầu. Trên giá thành của mỗi lít xăng dầu, chi phí thuế trực thu tiêu thụ đặc biệt và thuế môi trường sẽ được tính vào giá bán. Do đó, khi mua xăng dầu, người tiêu dùng sẽ phải chịu toàn bộ chi phí này thông qua giá bán của mỗi lít xăng dầu.

Tại sao lại có thuế trực thu?

Có nhiều lý do để các quốc gia áp dụng thuế trực thu, trong đó có các lý do sau:

1. Tạo nguồn thu nhập cho nhà nước

Thuế trực thu là một nguồn thu nhập quan trọng của nhà nước để đầu tư vào các dự án phát triển kinh tế xã hội và cung cấp các dịch vụ công cộng cho người dân.

2. Điều chỉnh sử dụng tài nguyên

Áp dụng thuế trực thu đối với các sản phẩm/lĩnh vực gây ô nhiễm môi trường hoặc sử dụng tài nguyên thiên nhiên quá mức cũng giúp điều chỉnh việc sử dụng tài nguyên này.

3. Bảo vệ sản xuất trong nước

Việc á dụng thuế trực thu cũng giúp bảo vệ sản xuất trong nước bằng cách tạo ra sự cạnh tranh công bằng và ngăn chặn sự nhập khẩu các sản phẩm giá rẻ từ nước ngoài.

Kết luận

Thuế trực thu là một phương thức thu thuế được áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Đây là loại thuế đánh trực tiếp vào sản phẩm hoặc dịch vụ khi chúng được sản xuất hoặc bán ra thị trường. Thuế trực thu giúp tạo ra nguồn thu nhập cho nhà nước, điều chỉnh việc sử dụng tài nguyên và bảo vệ sản xuất trong nước. Tuy nhiên, việc áp dụng thuế trực thu cần phải cân nhắc kỹ lưỡng để tránh ảnh hưởng đến người tiêu dùng cuối cùng.